VIÊM TỬ CUNG – ÂM ĐẠO ở bò là bệnh lý thường gặp ở bò sữa hoặc bò sinh sản. Bệnh làm ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của bò cái và năng suất tạo sữa hoặc tần suất sinh sản. Bài viết dưới đây của VIAVET sẽ cung cấp cho bà con những dấu hiệu giúp nhận biết viêm tử cung – âm đạo để từ đó sớm điều trị cho bò.
* Bệnh lý viêm tử cung – âm đạo?
– Khái niệm
- Viêm tử cung – âm đạo ở bò là tình trạng viêm xảy ra tại tử cung hoặc âm đạo của bò. Bò có thể chỉ bị viêm ở tử cung hoặc ở âm đạo. Tuy nhiên tình trạng viêm ở tử cung và âm đạo thường diễn ra cùng lúc, chính vì vậy nhiều trường hợp bò được chẩn đoán viêm tử cung – âm đạo.
– Phân loại viêm tử cung – âm đạo ở bò
Viêm tử cung – âm đạo ở bò được phân loại chủ yếu dựa vào tình trạng viêm ở tử cung. Tử cung của bò có thể bị viêm theo những loại sau:
- Viêm cổ tử cung: viêm nhiễm chạy dọc khe hẹp bên trong cổ tử cung.
- Viêm nội mạc tử cung: viêm ở nội mạc tử cung. Tình trạng viêm lan rộng khắp bề mặt niêm mạc tử cung.
- Viêm tử cung tích mủ: là tình trạng viêm nặng, mủ tích ở bên trong tử cung không thoát ra ngoài được do cổ tử cung bị bịt kín.
- Viêm tử cung tích dịch: viêm có sinh ra dịch ở bên trong tử cung. Dịch có thể là nước, chất nhầy chứa hoặc không chứa những mảnh mô đã chết
* Nguyên nhân gây ra viêm tử cung – âm đạo ở bò
Viêm tử cung – viêm âm đạo ở bò do những nhóm nguyên nhân khác nhau gây nên. Trong đó:
- Viêm âm đạo do nhiễm khuẩn, thụt rửa âm đạo không đúng cách, phối tinh, giao phối hoặc do hậu quả của đẻ khó, sa âm đạo. Ngoài ra bò có thể viêm đạo viêm âm đạo do sót nhau sau sinh con hoặc viêm nhiễm lan ra từ ổ viêm ở tử cung.
- Viêm cổ tử cung, viêm nội mạc tử cung và viêm tử cung tích mủ ở bò đều do 2 nhóm nguyên nhân là nhiễm khuẩn, nhiễm nấm và do thụt rửa hoặc sót nhau, đẻ khó. Riêng viêm tử cung tích dịch không liên quan đến nhiễm khuẩn nhưng vẫn chưa tìm được nguyên nhân chính xác.
- Thông thường bò sẽ bị viêm ở tử cung hoặc âm đạo trước sau đó ổ viêm lan sang bộ phận còn lại. Điều này khiến cho quá trình nhận biết bệnh và điều trị trở nên khó khăn hơn.
* Triệu chứng của viêm tử cung – âm đạo ở bò
- Các triệu chứng viêm tử cung – âm đạo ở bò khá phức tạp bởi mỗi vị trí viêm hoặc loại viêm ở tử cung lại có những đặc điểm khác nhau. Dưới đây là triệu chứng cụ thể cho từng loại viêm ở tử cung và âm đạo bò
– Triệu chứng viêm âm đạo ở bò
- Khi bị viêm âm đạo, niêm mạc âm đạo xung huyết, sưng, khi viêm nặng sẽ có mủ chảy ra và bò rất đau. Bò sốt cao khoảng 40⁰C, do đau nên bò vận động kém, đi lại chậm chạp, hay quay đầu về phía sau. Viêm âm đạo thường đi kèm với viêm cổ tử cung. Tuy nhiên triệu chứng khác biệt thường chỉ nhận thấy khi khám tử cung của bò.
– Triệu chứng viêm cổ tử cung ở bò
- Viêm cổ tử cung, bò có triệu chứng sốt khoảng 40-41⁰C, sưng, xung huyết ở niêm mạc cổ tử cung. Khi khám thấy lối vào lỗ cổ tử cung bị biến dạng, niêm mạc có màu đỏ tía. Nếu viêm nặng sẽ thấy mủ chảy ra từ lỗ cổ tử cung. Nếu trình trạng viêm diễn ra lâu ngày, lối vào của cổ tử cung giãn mở rộng.
– Triệu chứng viêm nội mạc tử cung
- Nếu bò bị viêm nội mạc tử cung, sẽ có nhiều triệu chứng bệnh ở các cấp độ khác nhau. Mỗi cấp độ lại có những triệu chứng khác nhau, trong đó hầu hết bò đều sẽ sốt từ 40-41⁰C.
Cụ thể, triệu chứng của các cấp độ bà con có thể tham khảo thêm:
- Viêm nội mạc tử cung độ 1 (viêm cata đơn): thấy những gợn trắng ở niêm mạc, cổ tử cung sưng, tụ huyết. Do triệu chứng không rõ ràng nên khi khám trực tràng rất khó phân biệt được bò đang bị viêm nội mạc tử cung hay động dục. Ở mức độ viêm này bò vẫn động dục bình thường.
- Viêm nội mạc tử cung độ 2 (viêm nội mạc niêm dịch có mủ): niêm dịch có mủ, cổ tử cung mở, xung huyết, sừng tử cung căng, cứng, dày. Ở viêm mức độ 2, bà con sẽ thấy bò động dục thất thường.
- Viêm tử cung độ 3 (viêm nội mạc có mủ): mủ chảy nhiều ra ngoài, nhất là lúc nằm; khám thấy cổ tử cung sưng, mở rộng hoặc hé mở, phủ màu trắng hay trắng vàng. Ở cấp độ viêm này, do khu vực viêm lan rộng nên khám thấy niêm mạc âm đạo cũng bị xung huyết. Khám trực tràng thấy sừng tử cung tăng kích thước, thành tử cung dày, tử cung kéo dài, nhất là trâu, bò cái già, buồng trứng có thể vàng lưu bệnh lý. Ở mức độ viêm này bò không còn động dục nữa.
– Triệu chứng viêm tử cung tích mủ
- Viêm tử cung tích mủ ở bò có những triệu chứng rất nặng nề. Bò cũng sốt cao, khi khám bà con sẽ thấy niêm mạc âm đạo khô và lối vào tử cung bị bịt kín. Mủ tích nhiều ở trong âm đạo, do lối vào tử cung bị bịt kín nên mủ không thoát ra ngoài được. Mủ có thể tích từ vài ml đến hàng chục lít trong tử cung. Khi viêm tử cung tích mủ, bò hoàn toàn không còn động dục nữa. Ngoài ra triệu chứng của loại viêm này có thể bị nhầm lẫn với mang thai nên khi khám nếu không chắc chắn bà con nên khám kĩ lại trong khoảng 1 tuần sau đó.
– Triệu chứng viêm tử cung tích dịch
- Viêm tử cung tích dịch khiến cho thành tử cung bò teo lại. Các nang ở niêm mạc tử cung bị thoái hóa, một số trường hợp có đi kèm u nang buồng trứng. Khi bà con khám qua trực tràng thấy sừng tử cung bò dày lên, có cảm giác sóng sánh. Nếu thấy chất lỏng sền sệt thì là tích dịch, nếu không thì là tích nước. Ngoài ra bò cũng có thể bị sốt.
Trên thực tế, bò rất dễ vừa bị viêm âm đạo, vừa bị viêm tử cung. Nếu bà con thấy bò có triệu chứng bệnh ở âm đạo thì nên khám luôn tử cung và ngược lại để điều trị bệnh cho bò thật hiệu quả.
* Điều trị và phòng bệnh viêm tử cung – âm đạo ở bò
- Để đưa ra được phương hướng điều trị viêm tử cung – âm đạo ở bò, bà con cần xác định rõ vị trí viêm, loại viêm.
- Dù là viêm tử cung hay âm đạo thì bò đều cần được thụt rửa tử cung – âm đạo bằng các loại dung dịch sát khuẩn. Các dung dịch được sử dụng có thể kể đến như nước muối sinh lý, dung dịch lugol 0,5% hoặc dung dịch iod. Mỗi ngày bà con thụt rửa âm đạo hoặc tử cung 1 lần cho bò. Bà con có thể tham khảo sản phẩm VIA IODINE. Đây là sản phẩm chứa iod, chuyên dùng để thụt rửa tử cung, âm đạo ở bò bị viêm.
- Sau 1 đến 2 ngày thụt rửa bằng các dung dịch sát khuẩn, bà con có thể bắt đầu thụt kháng sinh cho bò. Các loại kháng sinh có thể được sử dụng bao gồm: penicillin, ampicillin, kanamycin,..
- Ngoài ra nếu tình trạng bệnh nặng hơn, bò cần được tiêm kháng sinh. Một số loại kháng sinh phổ biến được sử dụng để điều trị viêm tử cung – âm đạo ở bò có thể kể đến như gentamycin, ampiseptol,… Bà con có thể đọc về sản phẩm GENTAMAX. Sản phẩm được sản xuất bởi VIAVET chứa gentamycin sulphat dùng để tiêm bắp trong trường hợp bò bị viêm tử cung – âm đạo.
- Riêng với viêm tử cung tích dịch và viêm tử cung tích mủ, bò cần được tiêm oxytocin hoặc prostaglandin. Đây là 2 hoạt chất làm co bóp tử cung giúp đẩy mủ hoặc dịch ra ngoài tử cung. Sản phẩm AZ.OXYTOCIN 5ml hoặc AZ.OXYTOCIN của VIAVET đều chứa hoạt chất oxytocin. Tiêm sản phẩm cho bò viêm tử cung tích mủ hoặc viêm tử cung tích dịch giúp nhanh chóng đẩy mủ và dịch ra khỏi tử cung.
- Ngoài ra, bò cần được tiêm các loại thuốc trợ lực chứa vitamin C hoặc cafein. Sản phẩm tăng cường thể lực, tăng sức đề kháng VITAMIN C5% rất phù hợp để sử dụng cho bò trong trường hợp này.
Bài viết trên đây, Việt Anh Viavet đã cung cấp cho bà con những thông tin chi tiết về dấu hiệu giúp nhận viết viêm tử cung – âm đạo ở bò. Hy vọng bài viết hữu ích với bà con.
Công ty CP Đầu tư liên doanh Việt Anh (VIAVET) đã có 20 năm kinh nghiệm trong sản xuất thuốc thú y tại Việt Nam. Là một trong những doanh nghiệp dẫn đầu trong ngành, chúng tôi rất tự hào với bề dày kinh nghiệm, nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP-WHO. Với sự nỗ lực không ngừng trong cải tiến sản phẩm, chúng tôi luôn kỳ vọng được đồng hành cùng bà con trong quá trình chăn nuôi.
