Trong quá trình chăn nuôi, tình trạng sốt trên vật nuôi là dấu hiệu cho thấy đang có bệnh lý trên vật nuôi. Tình trạng này không còn quá xa lạ với bà con. Bài viết dưới đây thú y Việt Anh Viavet sẽ cung cấp đầy đủ nhất các thông tin về nguyên nhân gây ra tình trạng sốt trên vật nuôi, các dấu hiệu nhật biết cũng như tổng hợp đầy đủ nhất các nhóm thuốc bà con có thể sử dụng trong điều trị hạ sốt cho vật nuôi.
Mục lục
* Các nhóm thuốc hạ sốt được sử dụng trong ngành thú y
* Tại sao thú y lại bị sốt
- Sốt là tình trạng khá thông thường được đặc trưng bởi sự gia tăng nhiệt độ của cơ thể vật nuôi so với nhiệt độ thông thường. Đây là dấu hiệu hiệu khá phổ biến khi sức đề kháng của vật nuôi đang suy yếu, đồng thời cũng là phản ứng tự nhiên của hệ miễn dịch để cảnh báo rằng cơ thể vật nuôi đang bị tấn công bời bệnh lý nào đó.
- Nguyên nhân chính gây ra tình trạng sốt ở vật nuôi chủ yếu là do vi khuẩn. Do môi trường sinh sống của vật nuôi không được đảm bảo, chất lượng vệ sinh chuồng trại kém, vì vậy khi vật nuôi gặp phải các vết thương ngoài da rất dễ xuất hiện tình trạng nhiễm trùng và gây ra phản ứng sốt.
- Một số bệnh lý thường gặp gây nên tình trạng sốt ở vật nuôi như: Bệnh huyết trùng ở trâu bò; bệnh cảm nắng, cảm nóng, ký sinh trùng đường máu, bệnh lê dạng trùng và theileria ở bò sữa; viêm họng, viêm mũi, hoặc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như viêm phổi, tụ huyết trùng, viêm màng não ở heo; ….
* Biểu hiện sốt trên vật nuôi
Để nhận biết được tình trạng sốt ở vật nuôi, chủ chăn nuôi có thể dựa vào một số dấu hiệu sau:
- Biểu hiện bên ngoài: Do tình trạng viêm nhiễm và sốt đồng thời thường kéo dài khiến xuất hiện những cơn đau trên vật nuôi có thể do vết nhiễm trùng, có thể do vi khuẩn tấn công cơ thể vì vậy vật nuôi sẽ trở nên ủ rũ, mệt mỏi, hạn chế vận động và thường nằm im một chỗ. Bên cạnh đó cơ thể vật nuôi sẽ xuất hiện tình trạng run rẩy và có thể ho và nôn mửa. Việc xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên da cũng có thể gặp trên một số vật nuôi.
- Với gia súc, khi sốt, nhiệt độ cơ thể có thể tăng cao trên 41°C, vật nuôi sẽ bỏ ăn, trở nên gầy yếu, suy nhược và giảm khả năng tiết sữa nếu chúng đang trong giai đoạn cho con bú. Tình trạng viêm mũi, viêm kết mạc, viêm họng cũng sẽ xuất hiện.
* Các nhóm thuốc hạ sốt được sử dụng trong ngành thú y
Việc sử dụng thuốc hạ sốt để cải thiện tình trạng sốt trên vật nuôi là điều tất yếu. Nếu không sử dụng thuốc hạ sốt kịp thời sẽ có nguy cơ gây ra những biến chứng nguy hiểm trên vật nuôi. Các nhóm thuốc hạ sốt dùng cho thú y được chia làm 3 nhóm: Các dẫn xuất của salicylat, pyrazon và anilin, ngoài ra còn có thêm idol và một số thuốc khác.
– Cơ chế tác dụng
Các nhóm thuốc trên đều có chung cơ chế tác dụng hạ sốt. Chúng chỉ có tác dụng hạ sốt khi cơ thể vật nuôi đang bị sốt. Khi các yếu tố ngoại lai như vi sinh vật, nấm, độc tố xâm nhập vào cơ thể vật nuôi sẽ kích thích bạch cầu sản sinh các chất gây sốt nội tại.Những chất này hoạt hóa prostaglandin synthetase, làm tăng tổng hợp PG từ acid arachidonic của vùng đồi dưới, gây ra sốt do tăng tạo nhiệt (gây rung cơ, tăng hô hấp, chuyển hóa), giảm mất nhiệt (co mạch ngoại vi). Các thuốc hạ sốt sẽ có tác dụng ức chế prostaglandin synthetase, giảm tổng hợp prostaglandin (PG) nên có tác dụng hạ sốt.
– Các nhóm thuốc hay dùng
- Dẫn xuất anilin, bản thân anilin rất độc, không được sử dụng trong được điều trị mà chỉ các dẫn xuất của anilin với được sử dụng trong điều trị hạ sốt cho vật nuôi. 2 hoạt chất thuộc nhóm này được biết đến là Paracetamol và Phenacetin.
- Dẫn xuất của acid salicylic được sử dụng với mục đích hạ sốt, giảm đau và chống viêm.
- Acid acetylsalicylic (aspirin) có tác dụng hạ sốt kéo dài từ 1-4 giờ tùy liều dùng. Nhóm có thể sử dụng dưới 1 số dạng muối như natri salicylat, Phenyl salicylate, Methyl salicylat, Para amino, salicylat.
- Dẫn xuất pyrazolon gồm 3 hoạt chất chính pyrazolon, antipyrin và phenylbuta-zon. Tuy nhiên hiện nay chỉ còn dùng phenylbutazon, các thuốc còn lại thì không hoặc ít sử dụng do gây hiện tượng giảm bạch cầu có hạt dẫn đến mất sức đề kháng, gia súc có thể chết.
- Indometacin – dân xuất Indol, dẫn xuất oxicam, piroxicam và tenoxicam, dẫu xuất propionic dù có cơ chế hạ sốt. Tuy nhiên các dẫn xuất này thường được sử dụng với tác dụng giảm đau chống viêm là chính, ít khi được sử dụng với tác dụng hạ sốt cho vật nuôi.
Như vậy tình trạng sốt ở vật nuôi là một trình trạng khá thường gặp vì vậy bà con cần nắm được các thông tin về thuốc điều trị để có được sự lựa chọn tốt nhất cho vật nuôi, kết hợp thêm hướng dẫn sử dụng từ các nhà sản xuất và các chuyên gia y tế. Hy vọng các thông tin được cung cấp từ Việt Anh Viavet hữu ích với bạn đọc.
Có thể tìm hiểu thêm Danh mục thuốc thú y tại Viavet tại đây.
* Tài liệu tham khảo:
Dược lý thú y – Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội
